Przewlekły stan zapalny

Krótkotrwały proces zapalny jest naturalną reakcją organizmu w przebiegu infekcji. Przewlekły stan zapalny natomiast jest sytuacją patologiczną, występuje w przebiegu wielu chorób. Chroniczne stany zapalne są charakterystyczne dla:

  • Chorób nowotworowych
  • Chorób autoimmunologicznych (RZS, ZS, Hashimoto, Toczeń, Łuszczyca)
  • Choroby układu krążenia
  • Przewlekłe zapalenie jelit
  • Depresja, długotrwały stres

Przewlekły stan zapalny, cechuje się nadmiernym stężeniem prozapalnych białek we krwi, taka sytuacja wpływa niekorzystnie na pracę układu odpornościowego, co przekłada się tym samym na osłabienie kondycji zarówno fizycznej jak i psychicznej.

Czynniki generujące stan zapalny:

  • mechaniczne urazy/ kontuzje
  • czynniki biologiczne – zakażenia bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze
  • zmiany niedokrwienne lub nowotworowe, w których układ odpornościowy doprowadza do zmian martwiczych
  • układ immunologiczny – reakcję przeciwko własnym tkankom, wskutek występowania chorób z autoagresji, lub reakcję alergiczne

Przewlekły stan zapalny to taki, w którym reakcja układu odpornościowego trwa, ale nie zwalcza czynnika zagrożenia. W takiej sytuacji układ odpornościowy zmienia odpowiedź immunologiczną i zaczyna postrzegać własne tkanki jako czynnik zagrożenia. Do trwania stanu zapalnego może przyczynić się również styl życia: używki, zanieczyszczenia środowiska, niektóre przyjmowane leki, brak higieny snu, nieprawidłowa dieta.

Objawy stanu zapalnego

  • uczucie osłabienia/ zmęczenia
  • zaburzenia pracy narządu objętego stanem zapalnym
  • bóle mięśniowe
  • bóle stawów
  • bóle głowy
  • zawroty głowy
  • utrata apetytu
  • gorączka

Jakie badania należy wykonać?

Jeśli zauważymy u siebie wyżej wymienione objawy, w pierwszej kolejności warto wykonać badanie krwi z podstawowymi wskaźnikami stanów zapalnych w organiźmie. OB ( Odczyn Biernackiego) i CRP ( białka C – reaktywne). Następnie lekarz prowadzący poszerza działania diagnostyczne w celu znalezienia przyczyny występowania stanu zapalnego. W leczeniu wykorzystuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub leki sterydowe. W leczeniu i łagodzeniu przewlekłych stanów zapalnych bardzo istotna jest również dieta.

Produkty prozapalne w diecie

Osoby cierpiące z powodu przewlekłych stanów zapalnych / chorób autoimmunologicznych przede wszystkim powinny unikać w diecie następujących grup produktów:

  • Produktów wysoko przetworzonych. Mam tu na myśli wszelkiego rodzaju produkty gotowe/ do odgrzania których skład pozostawia wiele do życzenia.
  • Produktów bogatych w cukry (słodycze, wyroby cukiernicze, białe pieczywo)
  • Przekąsek zawierających tłuszcze trans
  • Alkoholi
  • Słonych przekąsek
  • Produktów zawierających gluten oraz laktoze
  • Niektóre źródła proponują zrezygnowanie również z kurzych jajek (wykazujących właściwości prozapalne)
Dieta przeciwzapalna

Co jeść na diecie przeciwzapalnej?

W pierwszej kolejności warto wspomnieć o narzędziu do oceny stopnia „zapalności” produktów, czyli Indeksie Prozapalności Diety ( DII- Dietary Inflammatory Index). Jest to narzędzie które grupuje produkty w trzech kategoriach

  • Neutralny (bez wpływu na proces zapalny)
  • O działaniu przeciwzapalnym
  • Prozapalny

Stopień zapalnego działania produktu dyktowany jest wpływem danego produktu na podniesienie markerów stanu zapalnego. Na liście najbardziej pożądanych produktów znajdziemy:

Kwasy Omega 3

Tłuste ryby morskie, oliwa z oliwek, olej lniany są dobrze przyswajalnymi źródłami wartościowych długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Badania wykazują że Omega 3 działają przeciwzapalnie, mają właściwości obniżające trójglicerydy, a co za tym idzie zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe

Oliwki, oliwa z oliwek, olej z wiesiołka, olej z ogórecznika mają właściwości redukujące stan zapalny. W Zespole Sjogrena szczególnie wartościowy może okazać się olej z wiesiołka. Oprócz kwasów tłuszczowych zawiera naturalnie występującą witaminę F i E, wykazuje silne właściwości nawilżające. Olej z wiesiołka zatrzymuje wodę w skórze, wzmacnia barierę ochronną, co przekłada się na łagodzenie podrażnień.

Orzechy i nasiona

Orzechy włoskie, migdały, pistacje, nasiona dyni są szczególnie polecane ze względu na zawartość kwasów tłuszczowych, błonnika, witamin, minerałów mogących przełożyć się na redukcje stanu zapalnego.

Prebiotyki i probiotyki

Warzywa będące źródłem inuliny, czyli karczochy, cykoria, mniszek lekarski, oraz kiszonki wspierające prawidłowy mikrobiom jelit. Jelita odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układów całego organizmu, wpływając na procesy metaboliczne czy immunologiczne.

Surowe warzywa i owoce

Szczególnie polecane są zielone warzywa i owoce leśne. Zawierają flawonoidy i karotenoidy wykazujące działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne.

Źródła białka

Dieta przeciwzapalna powinna opierać się na wysokiej jakości białkach zwierzęcych – wybieramy mięso z pewnego źródła, wolnego chowu. Oraz na białkach roślinnych takich jak soja, nasiona chia, rośliny strączkowe.

Podsumowując dieta przeciwzapalna nie jest dietą redukcyjną, powinna zapewniać dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Układając dietę bazujemy na produktach świeżych, w pierwszej kolejności warzywach i owocach. Dbajmy o to by jadłospis nie był monotonny, powinniśmy dostarczać różnorodnych składników, dbając o balans między białkami, tłuszczami i węglowodanami w każdym posiłku. Bardzo istotnym elementem jest odpowiednia podaż błonnika. Do diety przeciwzapalnej można wprowadzić odpowiednią suplementację witaminami C,D,E i kwasem foliowym. Dieta przeciwzapalna może wspomóc leczenie farmakologiczne, ma na celu zapobiegać pogłębianiu się patologicznych stanów zapalnych, ale nie zastąpi leczenia.